ޢަލީ އިބްނު ޢަބީ ޠާލިބް:

ޢިލްމުގެ ނޫރުން ވިދާ ބަބުޅާ ހުންނަވާ ބޭކަލެއް

   އެއްދުވަހަކު، މުސްކުޅި މީހަކު އައިސް، އަމީރުލް މުއުމިނީން، ޢުމަރު އިބްނު އަލްޚައްޠާބް އާއި، ޢަލީ އިބްނު އަބީ ޠާލިބް، ރަޟިޔަﷲ ޢަންހުމާގެ އަރިހުގައި، އިށިންދެ ވަޑައިގެން މާތް ﷲ އަށް ޙަމްދު ޘަނާ ދަންނަވަން ފެއްޓެވި އެވެ. ޢުމަރުގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. "ކަލޭގެފާނުގެ (ދިރިއުޅުން) އަންނަނީ ކިހިނަކުން ހެއްޔެވެ؟" އެކަލޭގެފާނު ޖަވާބު ދެންނެވިއެވެ. "އަޅުގަނޑު މިހާރު ފިތުނަ ދެކެ ލޯބިވެ ވަޑައިގަންނަވާން ފައްޓައިފިއެވެ. އަދި ޙައްޤު ދެކެ ފޫހިވާން ފައްޓައިފިއެވެ. އަހަރެން ޞަލާތު (ނަމާދު) ކުރަނީ ވުޟޫ ނުކޮށެވެ. އަދި އުޑު މަތީގައިވާ، މާތްﷲ، މިލްކުވެރި ނުވާ ތަކެތި، އަހަރެން ބިން މަތީގައި މިލްކުވެރި ކުރަމެވެ."

   އެވަޤުތު، ޢުމަރުގެފާނުގެ މޫނުފުޅު ފުފި ވަޑައިގެން އަދި މާތްﷲގެ ދީނަށް ޓަކައި ވަރަށް ބޮޑަށް ކޯފާ ވެވަޑައިގަތެވެ. އަދި އެމުސްކުޅި ކަލޭގެފާނު އެހެން ވިދާޅުވީތީ، އެމުސްކުޅި ކަލޭގެފާނުގެ ގައިގައި، ޖެއްސެވުމަށް، ޢުމަރުގެފާނު، އެމުސްކުޅިޔާގެ ހެދުމުގައި ހިއްޕެވިއެވެ. ޢަލީ ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު، ހިނިފުޅު ވަޑުއްވަމުން ވިދާޅުވިއެވެ. "އޭ އަމީރުލް މުއުމިނީން އެވެ. އޭނާ ފިތުނަ ދެކެ ލޯބިފުޅުވެއޭ ގެ މާނައަކީ، އޭނާ މުދަލާއި، ބޮޑު ޢާއިލާއެއް ދެކެ، ލޯބިފުޅު ވަޑައިގަންނަވާ ވާހަކައެކެވެ. އެއީ ޤުރުއާނުގައިވާ ފަދައިންނެވެ. "ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުންގެ މުދާތަކާއި، ތިޔަބައިމީހުންގެ ދަރިން (ބޮޑެތި ޢާއިލާތަކާއި ދަރިން) ނަކީ ފިތުނަ (އެބަހީ އިމްތިޙަން) އެކެވެ." (އަންފާލް: 28). އަދި އޭނާ، ޙައްޤު ދެކެ ފޫހިވެއޭ ގެ މާނައަކީ، އޭނާ މަރުދެކެ ފޫހިވެ ބިރުގަނެއެވެ. އެއީވެސް ޤުރުއާނުގައިވާ ފަދައިންނެވެ. "އަދި މަރުގެ ސަކަރާތް ޙައްޤު ގޮތުގައި އަންނަ ހުއްޓެވެ. އެއި ތިޔަބައިމީހުން، ބިރުން ދުވަން އުޅުނު އެއްޗެވެ." (ޤާފް: 19). އަދި ވުޟޫނުކޮށް ޞަލާތް (ނަމާދު) ކުރަމޭ އޭގެ މާނައަކީ، އޭނާ ނަބިއްޔާގެ މައްޗަށް ޞަލަވާތް ކިޔަނީ ވުޟޫނެތިއެވެ. އެހެނީ އެކަމަކީ ވުޟޫކުރަން ޖެހޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އޭނާ، މާތްﷲ މިލްކުވެރި ނުކުރާ ތަކެތި، އޭނާ ބިން މަތީގައި މިލްކުވެރި ކުރަމޭ ގެ މާނައަކީ، އޭނާއަށް، އަނބިމީހަކާއި ،ދަރިން ހުރެއެވެ. އެއީ ޤުރުއާނުގައިވާ ފަދައިންނެވެ. "އެކަލާނގެއަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް އުފަންވެ ވޮޑިގެނެއްނުވެއެވެ. އަދި އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެކަލާނގެ އުފަންވެ ވޮޑިގެނެއް ނުމެވެއެވެ." (އިޚްލާޞް: 3)."

   ދެން ޢުމަރުގެފާނުގެ މޫނުފުޅު އަލިވެ، އަދި ހިނިފުޅެއް އަނގައިން އުފެދުނެވެ. އަދި އުފަލުން ވިދާޅުވިއެވެ. "އަބުލް ޙަސަން (ޢަލީ) ގެފާނު، އެކަލޭގެފާނުގެ ޢިލްމުގެ ނޫރުފުޅުން އަހަރުމެންނަށް ވިދާލުވަން ނުހުންނަ ވަޤުތުގައި ހުންނަ ހިތާމަކަމާއިއެވެ."