ސުންނަތުގެ ހަޒާނާ

ﷲ ރުއްސުން ލެއްވި ޝައްދާދު ބުނު އައުސް ވިދާޅުވިއެވެ. ރަސޫލު ﷲ ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. "ސައްޔިދުލް އިސްތިޣްފާރަކީ:

" اللهم أنت ربي لا إله إلا أنت خلقتني وأنا عبدك وأنا على عهدك ووعدك ماستطيت أعوذ بك من شرِّ ما صنعت أبو ء لك بنعمتك عليَّ وأبوء بذنبي فاغفر لي فإنه لا يغفر الذنوب إلاّ أنت" މިއެވެ.

     މާތް ﷲ އަށް އީމާންވެ ހުރެ އިޚްލާސްތެރިކަމާއި އެކު މިދުޢާ ކޮށްފިމިޙާ ނުވަތަ އިސްތިޣްފާރު ކިޔައިފި މީހާ ހަވީރުވުމުގެ ކުރިން މަރުވެއްޖެނަމަ ސުވަރުގެ ވަންނަ ހުއްޓެވެ. (ބުޚާރީ: 6306)

     أبو هريرة رضي الله عنه ވިދާޅުވިއެވެ. ސަލާމާއި ޞަލަވާތް ލެއްވި އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. " މީހަކު ތިމާގެ އަޚާއަށް އަނިޔާއެއް ކޮށްފައިވާނަމަ ނުވަތަ އަދާ ކުރަން ޖެހިފައިވާ ޙައްޤެއް ވާނަމަ މަރުވުމުގެ ކުރިން އެ ޙައްޤެއް އަދާކޮށް (ކަނޑާ) ނިންމާ ހުށިކަމެވެ. އެއީ ޤިޔާމަތް ދުވަހު އޭނާގެ ކިބައިން އަތުލާނެ ދީނާރެއް ނުވަތަ ދިރުޙަމެއް ނުހުންނާނެތީއެވެ. އެދުވަހު އަނިޔާކުރި މީހާގެ ކިބައިން ހެޔޮކަމުން ބައެއް ނެގުމަށްފަހު އަނިޔާ ލިބުނު ފަރާތަށް ދެވޭނެއެވެ. މިގޮތަށްދީ އަނިޔާވެރިޔާގެ ހެޔޮކަންތައް ހުސްވެއްޖެނަަމަ އަނިޔާ ލިބިފައިވާ މީހާގެ ނުބައި ކަންތަކުން ބައެއް ދެއްވާނެއެވެ". (ބުޚާރީ: 6534)

          الله سبحانه وتعالى ރުއްސުން ލެއްވެވި އަބޫ ހުރައިރާ ވިދާޅުވިއެވެ. ކަށު ނަމާދަށް ޙާޟިރުވެ މައްޔިތާގެ މައްޗަށް ކަށު ނަމާދު ކޮށްފި މީހާއަށް އެއް ޤީރާތުގެ ޘަވާބު ލިބޭ ހުއްޓެވެ. އަދި މައްޔިތާ ވަޅުލަންދެން ހުރެއްޖެނަމަ އެމީހަކަށް ދެ ޤީރާތުގެ ޘަވާބު ލިބޭ ހުއްޓެވެ. ދެން އެކަލޭގެފާނަށް ދެންނެވުނެވެ.  ދެޤީރާތު އެއީ ކޮން އެއްޗެއްތޯއެވެ؟ ސަލާމާއި ޞަލަވާތް ލެއްވި އެކަލޭގެފާނު ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. ދެޤީރާތު ބޮޑު ދެފަރުބަދައާއި އެއްފަދައެވެ. އެހެނީ އެހާ ގިނަ ޘަވާބު އެމީހަކަށް  ލިބޭ ހުއްޓެވެ. (ބުޚާރީ: 1325)

     أبو هريرة رضي الله عنه ވިދާޅުވިއެވެ. އަޢުރާބީއަކު ޞަލަވާތް ލެއްވި އިތުރު އެކަލޭގެފާނުންގެ އަރިހަށް އައިސް ދެންނެވިއެވެ. އޭ ﷲގެ ރަސޫލާއެވެ! އެޢަމަލެއްގެ ސަބަބުން ތިމަން ސުވަރުގެއަށް ދާނެ ޢަމަލެއް ވިދާޅުވެދެއްވާށެވެ. އެހިނދު ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ. " އެއްކައުވަންތަ ﷲ އަށް ތިބާ އަޅުކަން ކުރާހުށިކަމެވެ. އަދި ނަމާދު ޤާއިމްކޮށް ރަމަޟާން މަހު ރޯދަހިފައި ޒަކާތް އަދާ ކުރާށެވެ". މިގޮތަށް ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވުމުން އޭނާ ދެންނެވިއެވެ. އެއަށްވުރެ އިތުރެއްވެސް އަދި މަދެއްވެސް ނުކުރާނަމެވެ. މިހެން ދެންނެވުމުން ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم  ޙަދީޘް ކުރެއްވެވިއެވެ. "ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރިއަކަށް ބަލަން ބޭނުންނަމަ މިއަޢުރާބީއަށް ބަލާށެވެ". (ރަވާޙު މުސްލިމް: 107)

     ޝަބީބު ބުނު ރަޥްޙު އަސްޙާބު ބޭކަލެއްގެ ކިބައިން ރިވާ ކުރެއްވިއެވެ. ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم އެއްރެއެއްގެ ފަތިސް ނަމާދުގައި ސޫރަތުއް ރޫމް ކިޔަވައި ވިދާޅުވިއެވެ. އަދި އެސޫރަތް ކިޔަވާ ވިދާޅުވުމުގެ ތެރޭގައި އޮޅިވަޑައިގަތެވެ. ދެން ނަމާދު ކުރައްވައި ނިމިވަޑައިގެން ޙަދީޘް ކުރެއްވެވިއެވެ. "ތިމަން ކަލޭގެފާނަށް އޮޅިވަޑައިގަތީއެވެ. އެއީ ތިޔަބައިމީހުންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން ނަމާދަށް އަންނަނީ ފުރިހަމައަށް ވުޟޫ ނުކޮށެވެ. ތިމަން ކަލޭގެފާނާއިއެކު ނަމާދު ކުރާނަމަ ރަނގަޅަށް ވުޟޫކޮށްގެން އަންނަހުށިކަމެވެ". (މުސްނަދު އަޙްމަދު)

          ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلم ޙަދީޘް ކުރެއްވެވިއެވެ. " الله سبحانه وتعالى ވަޙީ ކުރައްވައެވެ. الله سبحانه وتعالى ވަނީ ހެޔޮކަންތައްތަކާއި ނުބައި ކަންތައްތައް ލިޔުއްވާފައެވެ". ދެން އޭގެ ތަފްޞީލް ބަޔާން ކުރެއްވެވިއެވެ. "ފަހެ މީހަކު ހެޔޮކަމެއް ކުރުމަށް ގަޞްދުކޮށް އެކަމެއް ކޮށްފިނަމަ ދިހަ ހެޔޮކަމުން ފެށިގެން 700 އެތައް ގުނައަކަށް އިތުރު ކުރައްވާ ހުއްޓެވެ. އަދި ނުބައި ކަމެއް ކުރުމަށް ގަޞްދުކޮށް އެކަމެއް ނުކޮށް ދޫކޮށްލައިފިނަމަ ﷲ އޭނާއަށް ފުރިހަމަ ހެޔޮކަމެއް ލިޔުއްވާ ހުއްޓެވެ. އަދި ނުބައި ކަމެއް ކޮށްފިނަމަ އެނުބައިކަން ލިޔުއްވާ ހުއްޓެވެ. (ރަވާޙު މުސްލިމް: 338)

     عبد الله بن عبّاس رضي الله عنه ވިދާޅުވިއެވެ. (އާޚިރަތް ދުވަހު) އެންމެ ފަހުން ނަރަކައިން ނުކުންނަ މީހާ ބައެއްފަހަރު ހިނގަމުން އަނެއްބައިފަހަރު ވެއްޓެމުން ކަހަލަ ގޮތަކަށް ނަރަކައިން ނުކުންނާނެއެވެ. އަދި ބައެއްފަހަރު އޭނާގެ ހަށިގަނޑު އަނދަމުން ދާނެއެވެ. މިގޮތަށް އޭނާ ނަރަކައިން ނުކުމެވުމުން ބުނާނެއެވެ. ތިމަން މިތަނުން ސަލާމަތް ކޮށްދެއްވި ފަރާތަކީ ބަރަކާތް ލެއްވި ފަރާތެކެވެ. އެކަލާނގެ ތިމަންނައަށް ކުރިއާއި ފަހުގެ އެއްވެސް މީހަކަށް ނުދެއްވާފަދަ ނިޢުމަތްތައް ދެއްވައިފިއެވެ. ދެން އޭނާއަށް ގަހެއް ދައްކަވާ ހުއްޓެވެ. އެހިނދު އޭނާ ބުނާނެތެވެ. އޭ ހައްދަވައި ބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޯއެވެ. މިއަޅާ އެގަހާއި ކައިރި ކޮށްދެއްވާނދޭވެ! އެއީ އެގަހުން ހިޔާ ލިބިގަތުމަށާއި އެގަހުގެ ފެނުން ފެން ބުއިމަށެވެ. ދެން މީގެ ފަހުން އެފަދަކަމަކަށް އެދި ނުދަންނަވާނަމެވެ. ދެން الله سبحانه وتعالى އަންގަވާނެތެވެ. އޭޭ އާދަމުގެ ދަރިޔާއެވެ. ތިބާ މީގެ ކުރިންވެސް ވަނީ ތިޔަފަދަ އަޙުދެއް ކޮށްފައެއް ނޫން ހެއްޔެވެ؟ ތިމަން الله އެކަން ކޮށްދެއްވައިފިނަމަ ތިބާ އަދިވެސް އިތުރަށް އެދޭނެއެވެ. އޭނާ ބުނާނެއެވެ. ނޫނެކެވެ. އިތުރު އެއްވެސް އެއްޗަކަށް އެދި ނުދަންނަވާނަމެވެ. އެގޮތަށް އަހުދު ހިއްޕެވުމަށްފަހު އެގަހުގެ ހިޔާ ލިބިގަތުމަށާއި އެގަހުން ފެން ލިބިގަތުމަށް އެގަހާއި ކައި ކޮށްދެއްވާނެއެވެ. އަދި އެއަޙުދު ހިއްޕެވިއިރި އޭނާއަށް އެގޮތުގެ މަތީގައި ނުހުރެވޭނެ ކަންވެސް   الله سبحانه وتعالى ރަނގަޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވެއެވެ. އަދި އެކަލާނގެ އޭނާގެ ޢުޛުރުވެސް ޤަބޫލުކުރައްވައެވެ. އެއީ އޭނާއަށް އެފެންނަ ތަކެއްޗަކީ ކެތް ނުކުރެވޭފަދަ ތަކެތިކަމުގައި ވާތީއެވެ. ދެން ކުރީގެ ގަހަށްވުރެ ރީތި ގަހެއް އޭނާއަށް ދައްކަވާނެއެވެ. އޭނާ ބުނާނެއެވެ. އޭ ހައްދަވައި ބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޯއެވެ. މިއަޅާ އެގަހާއި ކައިރި ކޮށްދެއްވާނދޭވެ! އެއީ އެގަހުން ހިޔާ ލިބިގަތުމަށާއި އެގަހުގެ ފެނުން ފެން ބުއިމަށެވެ. ދެން މީގެ ފަހުން އެފަދަކަމަކަށް އެދި ނުދަންނަވާނަމެވެ. الله سبحانه وتعالى އޭނާއަށް އަންގަވާނެތެވެ. އޭޭ އާދަމުގެ ދަރިޔާއެވެ! ތިބާ ވަނީ މީގެ ކުރިންވެސް ތިޔަފަދަ އަޙުދެއް ކޮށްފައެއް ނޫންހެއްޔެވެ؟ ތިބާ އެގަހާއި ކައިރި ކޮށްދެއްވައިފިނަމަ އަދިވެސް އިތުރަށް އެދޭނެއެވެ. ދެން އަނެއްކާވެސް އިތުރަށް އެދި ނުދަންނަވާނެކަމަށް އަޙުދު ކުރުމުން އެގަހާއި ކައިރި ކުރެވޭނެއެވެ. އެއަޙުދު ކުރިއިރުވެސް އެގޮތްމަތީ ނުހުރެވޭނެކަން الله سبحانه وتعالى ރަނގަޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވެއެވެ. ދެން އެއަށްފަހު ކުރީގެ ދެގަހަށްވުރެ މާރީތި ދެގަސް ސުވަރުގޭގެ ދޮރުމަތިން ފެންނަ ހުއްޓެވެ. އޭނާ ބުނާނެއެވެ. އޭ ހައްދަވައި ބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޯއެވެ. މިއަޅާ އެގަހާއި ކައިރި ކޮށްދެއްވާނދޭވެ! އެއީ އެގަހުން ހިޔާ ލިބިގަތުމަށާއި އެގަހުން ފެން ބުއިމަށެވެ. ދެން އިތުރު އެއްޗަކަށް އެދި ނުދަންނަވާނަމެވެ. ދެން الله سبحانه وتعالى އަންގަވާނެތެވެ. ތިބާ މީގެ ކުރިންވެސް ތިޔަފަދަ އަޙުދެއް ނުކުރަމު ހެއްޔެވެ؟ ދެން الله سبحانه وتعالى އޭނާ އެގަހާއި ކައިރި ކޮށްދެއްވާނެއެވެ. އެގަހާއި ކައިރިވުމުން ސުވަރުގޭގެ އަހުލުވެރިންގެ އަޑުފަށްގަނޑު އޭނާއަށް އިވެން ފަށައިފާނެއެވެ. އެހިނދު އޭނާ ބުނާނެއެވެ. އޭ ހައްދަވާ ބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޯއެވެ! މިއަޅާ ސުވަރުގެއަށް ވައްދަވާން ދޭނވެ. ދެން الله سبحانه وتعالى ދަންނަވާނެއެވެ. އޭ އާދަމުގެ ދަރިޔާއެވެ! ތިބާގެ ކިބައިން ނުބައި ކަންތައްތައް ތިމަން الله سبحانه وتعالى ފިޔަވައި ދުރުކޮށްދެއްވާނެ ދެވަނަ ފަރާތެއް ވޭހެއްޔެވެ؟ ތިބާއަށް ދުނިޔެއާއި އެފަދަ އެހެން ދުނިޔެއެއް ދެއްވައިފިނަމަ ނުހޭނަން ހެއްޔެވެ؟ އޭނާ ބުނާނެތެވެ. އޭ ހައްދަވާ ބޮޑުކުރެއްވި ރަސްކަލާކޯއެވެ! ހުރިހާ ޢާލަމްތައް ހެއްދެވި ފަރާތްކަމުގައި ވޮޑިގެންވާ ހާލު އިނބަ الله ސަމާސަ ކުރައްވަނީތޯއެވެ. އެހިނދު الله سبحانه وتعالى ދަންނަވާނެތެވެ. މިއީ ސަމާސާއެއް ނޫނެވެ. ތިމަން الله سبحانه وتعالى އެދިވަޑައިގަންނަވާ ގޮތަށް ކަންތައް ކުރެއްވުމުގެ ކުޅަދުންވަންތަ ކަން ލިބިވޮޑިގެންވަމެވެ.

"قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللهُ وَيَغْفِرْلَكُمْ ذُنُوبَكُمْ " (سورة آل عمران: 31)

     "(އޭ محمّد صلى الله عليه وسلّمއެވެ، ކަލޭގެފާނު) ވިދާޅުވާށެވެ، ތިޔަބައި މީހުން الله (سبحانه وتعالى) އަށް (ޙަޤީގަތުގައި) ލޯބިވެތިވާނަމަ ތިމަން ކަލޭގެފާނަށް ތަބަޢުވާށެވެ. އޭރުން الله (سبحانه وتعالى) ތިޔަބައިމީހުންދެކެ ލޯބިވެ ވޮޑިގަންނަވާނެއެވެ. އަދި ތިޔަބައި މީހުންގެ ފާފަތަކަށް، ފާފަ ފުއްސަވާ ދެއްވާ ހުއްޓެވެ.  " (ސޫރަތު އާލަ-ޢިމްރާން: 31)

وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً مُبِيناً[ سورة الأحزاب: 36

" އެއްވެސް މުއުމިނަކު ފިރހެނަކަށް އަދި މުއުމިނު އަންހެނަކަށްވެސް الله އާއި އެކަލާނގެ ރަސޫލާ ކަމަކަށް އަމުރު ކުރައްވައިފިނަމަ އެކަމެއް އެއަމުރުފުޅާއި ޚިލާފަށް ކުރުމުގެ އިޚްތިޔާރު ލިބިގެނެއް ނުވެއެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަަރުން الله އާއި އެކަލާނގެ ރަސޫލާއަށް އުރެދިއްޖެ މީހަކީ (ކިޔަމަން ނުވެއްޖެ މީހަކީ) ފާޅުވެގެންވާ ބޮޑު މަގުފުރެދުމަކުން މަގު ފުރެދިއްޖެ މީހެކެވެ. " (ސޫރަތުލް އަޙްޒާބު: 36)

     ދީނުގެ ތެރެއަށް އަލަށް ވަންނަ ކޮންމެ ކަމަކީ ބިދުޢައެކެވެ. މިކަން ބަޔާން ކުރައްވައި ރަސޫލު الله صلى الله عليه وسلّم ޙަދީޘް ކުރައްވާފައިވަނީ:

"وشرّ الأمور محدثاتها و كل محدثة بدعة وكل بدعة ضلالة وكل ضلالة في النّار"

"ކަންތައްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ނުބައީ އާ ކަންތައްތަކެވެ. ކޮންމެ އާކަމަކީ ބިދުޢައެކެވެ. އަދި ކޮންމެ ބިދުޢަކީ މަގު ފުރެދުމެކެވެ. އަދި ކޮންމެ މަގުފުރެދުމެއް ވަނީ ނަރަކައިގައެވެ."