ކީރިތިގުރުއާން ހިތުދަސްކުރުމުގަބަލަންޖެހޭ ކަންތައް.

   ޝައްކެއްނެތް ގޮތުގައި ކީރިތި ޤުރްއާން އުނގެނި ދަސްކުރުމަކީ މަތިވެތިވެގެންވާ ޢަމަލެކެވެ. އެއީ ތިބާގެ އަމިއްލަ ނަފްސަށާއި މުޅި އުންމަތަށް އެކަމުގެ ފައިދާ އާއި ލާބަ ހޯދައި ދެވިދާނެ ކަމެކެވެ. ހަމަ އެފަދައިން އެއީ ދެމިގެންވާ ޞަދަގާތެއްކަމުގައި ވެސް ހެދިދާނެ އެއްޗެކެވެ.

އިތުރު އެކަލޭގެފާނުންގެ އަރިހުން ޞައްހަ ވެގެން ވެއެވެ. އެކަލޭގެފާނުން ހަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. (( خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَعَلَّمَهُ )) “ތިޔަބައިމީހުންކުރެ އެއްމެ ހެޔޮ މީހަކީ ކީރިތިޤުރްއާން އުންގެނި އެހެން މީހުނަށް އެ އުނގަންނައިދޭ މީހާއެވެ.” މިހަދީޘް عُثْمَانَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ގެ އަރިހުން البخاري އެބޭފުޅާގެ صحيح (ج 15، ص 439) ގައި ރިވާކުރައްވާފައި ވެއެވެ. 

ވީމައި ކީރިތި ޤުރްއާން ދަސްކުރާ ހިތްވާ ކުދިންނާއި މީހުން، އަދި ތިބާގެ ދަރިންނަށް ކީރިތި ޤުރްއާން ދަސްކޮށްދިނުމަށްޓަކައި މަސައްކަތް ކުރާ މައިންބަފައިންނަކީ ނަސީބުވެރި ބައެއްކަމުގައި ޝައްކެއްނެތެވެ. އަދި އިތުރު އެކަލޭގެފާނުން ޚަބަރު ދެއްވާފައި އެވާ ހެޔޮކަމުގައި ޝާމިލުވާނެ މީހެއްކަން ޔަގީނެވެ.

މިފަދައިން ކީރިތި ޤުރްއާން ކިޔެވުމާއި ހިތުދަސްކުރުމުގައި ހުރި ޘަވާބާއި ދަރުމަ ކުޑަ ކުދިންނަށް އަންގައިދިނުމަކީ އެކަމަށް އެއްމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ހިތްވަރު ދިނުމެވެ. އަދި އެކަމުގެ މައްޗަށް ރަނގަޅު އިނާމެއް ކަނޑައެޅުމަކީވެސް އެއްމެ ރަނގަޅު ކަމެކެވެ.

ކީރިތި ޤުރްއާން ދަސްކުރުމުގައި ޢަމަލު ކުރަން ޖެހޭ ނުވަތަ ސަމާލުވުން މުހިންމު ކަމުގައި ފެންނަ ބައެއް ނުކުތާ ތިރީގައި ފާހަގަ ކޮށްލާނަމެވެ.

-އާންމުކޮށް ޤުރްއާން ދަސްކުރުމަކީ އުނދަގޫ ކަމެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އުނދަގޫ ކަމަކީ ހިތުދަސްކުރާ ބައިތައް ހަނދާނުގައި ބެހެއްޓުމެވެ. ވީމައި ދަސްކުރާ މިންވަރަށްވުރެ ދަސްކޮށްފައިވާ ބައިތައް މުރާޖިޢާ ކުރުމަށް އަހަންމިޔަތުކަން ދޭން ވާނެއެވެ. ވަކިން ޚާއްސަކޮށް ކީރިތި ޤުރްއާން ހަނދާންނެތޭލެއް އަވަސް ވާނެއެވެ. އިތުރު އެކަލޭގެފާނުންގެ އަރިހުން ޞައްހަވެގެން ވެއެވެ. 

އެކަލޭގެފާނުން ހަދީޘްކުރައްވާފައިވެއެވެ. (( تَعَاهَدُوا هَذَا الْقُرْآنَ فَوَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَهُوَ أَشَدُّ تَفَلُّتًا مِنْ الْإِبِلِ فِي عُقُلِهَا)) صحيح مسلم، (ج 4، ص 202) މާނައަކީ: "މި ކީރިތި ޤުރްއާން (ހަނދާނުގައި ބެހެއްޓުމަށްޓަކައި ) މަސައްކަތް ކުރާށެވެ! މުޙަންމަދުގެފާނުންގެ ނަފްސު އެފަރާތެއްގެ އަތްޕުޅުގައިވާ ކަލާނގެ ގަންދީ ވިދާޅުވަމެވެ. ޤުރްއާނަކީ ހަނދާންނެތުމުގައި މޮހިފައިވާ ޖަމަލު އެސޮރުގެ ވާގަނޑުން ވީއްލިގެން ދާވަރަށްވުރެ އަވަހަށް ފިލައިދާ އެއްޗެކެވެ."

-ކީރިތި ޤުރްއާން ހިތުދަސްކުރާ ކުއްޖާ ނުވަތަ މީހަކު ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް ކޮންމެވެސް މިންވަރެއް، ބައި ޞަފްހާ ނުވަތަ އެއްޞަފްޙާ ދަސްކުމާއި އެކުގައި ބާކީ ވަގުތުތައް މުރާޖިޢާ ކުރުމަށް ބަހައިލުން ރަނގަޅެވެ. އެގޮތުން އެއްމެ ގިނައިން މުރާޖިޢާ ކުރާނީ އެއްމެ ކައިރި މާޟީގައި ދަސްކޮށްފައިވާ ބައިތަކެވެ. އަދި ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް އަލަސް ދަސްކުރާ ބަޔާއި މުރާޖިޢާ ކުރާ ބައިތައް ބަލައިގެން ކިޔުމާއި އެކުގައި ނުބަލައި ކޮންމެވެސް މީހަކަށް ކިޔައިދޭން ވާނެއެވެ. މިގޮތުން ޤުރްއާން ދަސްކުރާނީ ހަނދާން ނުނެތޭ މިންވަރު ބަލައިގެންނެވެ.

-ކީރިތި ޤުރްއާން ދަސްކުރުމުގައި ޤުރްއާން ހިތުދަސް، ޤާރީ އެއްގެ އެހީ ހޯދުން ވަރަށް މުހިންމެވެ. ރައްކާތެރި އަދި ފަސޭހަ ގޮތަކީ ޤާރީއެއްގެ އެހީތެރިކަމާއި އެފަދަ ފަރާތެއްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ކުރިއަށް ދިޔުމެވެ.

ދުޢާއަކީ މާތް ﷲ ތިޔަފަރާތަށާއި އެއްމެހައި މުސްލިމުންނަށް ކީރިތި ޤުރްއާން ކިޔަވައި އެފޮތް ދަސްކޮށް އެފޮތަށް ޢަމަލު ކުރުމުގެ ހެޔޮ ތައުފީގު އެކަލާނގެ ދެއްވުމެވެ. އާމީން!

والله أعلم، وصلى الله على محمد وآله وسلم

 އައްޝައިޚް އާދަމް ޝަމީމް ބިން އިބްރާހިމް